Φανταστείτε δύο αγνώστους να περπατούν στο δρόμο. Με την πρώτη ματιά, μπορείτε να πείτε εάν ένας από τους δυο είναι πιο ειλικρινείς από τον άλλον; Φυσικά και όχι. Αλλά τώρα, χάρη στην Covid-19, ίσως μπορείτε. Απλώς ρίξτε μια ματιά στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι φορούν τις μάσκες τους σε μέρη όπου οι μάσκες είναι υποχρεωτικές.
Ας υποθέσουμε ότι ένα άτομο φορά τη μάσκα σωστά, καλύπτοντας το στόμα και τη μύτη. Ας υποθέσουμε ότι το άλλο άτομο έχει τη μάσκα στο πηγούνι του. Μόνο από αυτή τη διαφορά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το δεύτερο άτομο είναι πιο πιθανό να είναι ανέντιμο και σε άλλες καταστάσεις.
Αυτό, τουλάχιστον, είναι αυτό που βρήκε ο οικονομολόγος Yossef Tobol στο Τεχνολογικό Κολλέγιο της Ιερουσαλήμ και οι συνάδελφοί του, σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Economic Letters. Η μελέτη τους διεξήχθη τον Ιούνιο του 2020 στο Ισραήλ, σε μια εποχή που έπρεπε να φορούν μάσκες και οι παραβάτες τιμωρήθηκαν με μεγάλο πρόστιμο από την αστυνομία. Οι πειραματιστές στρατολόγησαν 100 άτομα στο δρόμο για να συμμετάσχουν στη μελέτη, φορώντας σωστά τις μάσκες τους, ενώ 100 άτομα φορούσαν τις μάσκες τους στο πηγούνι ή το λαιμό τους.
Ως μέρος του πειράματος, δόθηκε σε όλους το καθήκον die-under-the-cup, ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο τρικ ανίχνευσης ανέντιμης συμπεριφοράς.
Πως λειτουργεί αυτό το τρικ;
Οι συμμετέχοντες καλούνται να τοποθετήσουν σε ένα δοχείο ένα κέρμα, όποιας αξίας θέλουν, χωρίς όμως να βλέπει κανείς άλλος. Στη συνέχεια, τους ρωτούν τον καθένα ξεχωριστά τι κέρμα έβαλαν και ανάλογα με το ποσό που λένε, τους δίνεται πίσω το διπλάσιο.
Αυτό το πείραμα αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να εξαπατήσουν σε κάποιο βαθμό, εάν πιστεύουν ότι μπορούν να ξεφύγουν και να μη γίνουν αντιληπτοί.
Τι έγινε με την ομάδα ανθρώπων που φορούσαν ακατάλληλα τις μάσκες τους; Πώς ανταπεξήλθαν; Εκεί, κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες είπαν ψέματα για το ποσό που κατέθεσαν, παρουσιάζοντας ένα πολύ μεγαλύτερο.
Αυτό ταιριάζει με την εξήγηση που παρέχει ο Tobol γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν τη μάσκα τους στο πηγούνι ή το λαιμό τους. Ο Tobol εικάζει ότι το κάνουν γιατί έτσι θα μπορούσαν να τοποθετήσουν γρήγορα τη μάσκα τους σωστά, παρουσία της αστυνομίας, για να αποφύγουν πρόστιμο, αλλά διαφορετικά δεν ενδιαφέρονται να συμμορφωθούν με τα μέτρα.
Αυτή είναι μια επιφανειακή εντύπωση συμμόρφωσης, αλλά κρύβει εξαπάτηση, όπως ακριβώς και στο πείραμα.
Photo Credits: IStock.com
