Όταν τα κίνητρα αλλάζουν, μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε απόψεις. Για παράδειγμα: Ερωτεύτηκες ποτέ κάποιον, αλλά σε απέρριψε; Τότε ήταν η στιγμή που άρχισες να σκέφτεσαι τους λόγους που εξαρχής δεν άξιζε να ασχοληθείς με το συγκεκριμένο άτομο. Όμως, αν δε σε απέρριπτε, μάλλον δεν θα άλλαζες γνώμη.
Το ίδιο συμβαίνει όταν κάποιος είναι “παραδομένος” στην τυφλή αγάπη. Μπορεί να αγνοήσει τα σημάδια που θα του ανοίξουν τα μάτια (red flags), την κοινή λογική, και να απορρίψει τις συμβουλές από φίλους ή γνωστούς, καθώς ο ίδιος δημιουργεί εξηγήσεις και δικαιολογίες που υποστηρίζουν τις επιθυμίες του, όπως: “Αν είμαι αρκετά καλός/ή μπορώ να τον/την αλλάξω. Η αγάπη θα τα κατακτήσει όλα.”
Οι απόψεις αλλάζουν με τις περιστάσεις, και μερικές φορές δημιουργούνται επί τόπου. Μια μελέτη έδειξε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν εντελώς τις απόψεις τους από τη μια στιγμή στην άλλη.
Η συγκεκριμένη μελέτη κάλεσε 160 εθελοντές να συμπληρώσουν δισέλιδα ερωτηματολόγια στα οποία σημείωναν σε ποιο βαθμό συμφωνούν με διάφορα ηθικά θέματα (όπως ατομικά δικαιώματα ή πολιτικές συγκρούσεις). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το έντυπο, στη συνέχεια συζήτησαν και υπερασπίστηκαν τις απαντήσεις τους.
Ωστόσο, κάθε ερωτηματολόγιο ήταν σε ένα πρόχειρο, και όταν αναποδογύρισαν τη σελίδα για να συμπληρώσουν το δεύτερο μέρος, τμήματα της σελίδας κόλλησαν στο πρόχειρο.
Όταν οι εθελοντές γύρισαν αυτή τη σελίδα πίσω για να συζητήσουν τις πρώτες απαντήσεις τους, το φύλλο απαντήσεων είχε αλλάξει, και περιείχε διαφορετικές εκδοχές των ερωτήσεων.
Αλλά εδώ είναι το νόημα: Οι απαντήσεις των εθελοντών δεν παρέμειναν οι ίδιες. Έτσι, πχ ένα πρόσωπο που αρχικά είχε συμφωνήσει έντονα για τα οφέλη της κυβερνητικής επιτήρησης κράτησε τώρα μια σελίδα που συμφώνησε έντονα για τα προβλήματα της κυβερνητικής επιτήρησης. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν σχετικά με αυτές τις απόψεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν αλλάξει. Περίπου τα δύο τρίτα από αυτούς υπερασπίστηκαν τις απόψεις που δεν είχαν θέσει αρχικά.
Έδωσαν λογικούς και συνεκτικούς λόγους, αλλά δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι ήταν υποστηρικτικές θέσεις που δεν είχαν αρχικά δοθεί.
Η μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν γνώμη και αναδρομικά να δημιουργήσουν λόγους και εξορθολογισμούς για ό,τι αισθάνονται εκείνη τη στιγμή.
Θα νομίζεις ότι δεν θα έκανες αυτό που έκαναν αυτοί οι εθελοντές, αλλά μην το έχεις τόσο σίγουρο. Ένα επαναλαμβανόμενο θέμα είναι πώς οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η εξαπάτηση υπάρχει, αλλά συνήθως δεν πιάνουν τον εαυτό τους να το κάνει.
Είμαστε τυφλοί στην τύφλωσή μας. Όπως έγραψε ο συγγραφέας Dan Goleman, “Για την αυτο-εξαπάτηση, από την ίδια τη φύση της, είναι η πιο φευγαλέα των ψυχικών γεγονότων. Δεν βλέπουμε αυτό που δεν βλέπουμε”
Την επόμενη φορά που θα υποστηρίξετε μια θέση, να εξετάσετε αν είστε ανοιχτόμυαλος ή αν έχετε εμπλακεί σε ένα συναίσθημα που τροφοδοτεί τη γνώμη που θα μπορούσε να αλλάξει την επόμενη φορά.
